Zika hutachiona hutachiona

Zika hutachiona hunopfuudzwa kuvanhu nekurumwa nehumhutu hutachiona. Zviratidzo zvinosanganisira kupisa muviri, kurwadza kwemajoini, kuputika, uye maziso matsvuku (conjunctivitis).

Utachiona hweZika hunotumidzwa zita remusango reZika kuUganda, uko hutachiona hwakatanga kuwanikwa muna 1947.

ZIKA INOGONA KUFAMBA SEI

Umhutu hunoparadzira hutachiona hweZika kubva pamunhu kuenda pamunhu.

• Umhutu hunowana hutachiona pavanodya vanhu vane hutachiona. Ivo vanobva vaparadzira hutachiona kana vachiruma vamwe vanhu.
• Umhutu hunoparadzira Zika ndiyo mhando imwechete inoparadzira dengue fever uye chikungunya virus. Umhutu uhu hunowanzodyisa masikati.

Zika inogona kupfuudzwa kubva kuna amai kuenda kumwana wavo.

• Izvi zvinogona kuitika muchibereko kana panguva yekuzvarwa.
• Zika haina kuwanikwa ichipararira kuburikidza nekuyamwisa.

Hutachiona hunogona kupararira kuburikidza nebonde.

• Vanhu vane Zika vanokwanisa kuparadzira chirwere kune vavanofambidzana navo zviratidzo zvisati zvatanga, pavanenge vaine zviratidzo, kana kunyangwe mushure mekuguma kwezviratidzo.
• Utachiona hunogona zvakare kupfuudzwa panguva yepabonde nevanhu vane Zika vasingambove nezviratidzo.
• Hapana anoziva kuti Zika inogara kwenguva yakareba sei muhurume uye mvura yemadzimai, kana kuti ingangopararira sei panguva yebonde.
• Utachiona hunogara mumbeu kwenguva refu kupfuura mune mamwe mvura yemumuviri (ropa, weti, mvura yemukati).

Zika inogona zvakare kupararira kuburikidza:

• Kuwedzerwa ropa
• Kuratidzwa murabhoritari

KUNOZVIKWA ZIKA

Asati a2015, hutachiona hwakawanikwa kunyanya muAfrica, Southeast Asia, uye Pacific Islands. Muna Chivabvu 2015, hutachiona hwakawanikwa kekutanga muBrazil.

Izvozvi zvapararira kumatunhu mazhinji, nyika, uye nyika mu:

• Zvitsuwa zveCaribbean
• Central America
• Mekisiko
• South America
• Pacific Islands
• Africa

Utachiona hwakasimbiswa muPuerto Rico, American Samoa, uye United States Virgin Islands.

Chirwere chakawanikwa muvashanyi vanouya kuUnited States kubva kunzvimbo dzakakanganiswa. Zika yakawanikwawo mune imwe nzvimbo muFlorida, uko hutachiona huri kupararira neumhutu.

Chete munhu mumwe muvashanu vanhu vane hutachiona hweZika ndivo vane zviratidzo. Izvi zvinoreva kuti iwe unogona kuve neZika uye usingazvizive.

Zviratidzo zvinowanzoitika mazuva maviri kana manomwe mushure mekurumwa nehumhutu hutachiona. Zvinosanganisira:

• Kupindwa nechando
• Mapundu
• Joint kurwadziwa
• Maziso matsvuku (conjunctivitis)
• Kutambudzika kwemhasuru
• Kutemwa nemusoro

Zviratidzo zvinowanzo nyoro, uye zvinopera kwemazuva mashoma kusvika pavhiki usati waenda zvachose.

Kana iwe uine zviratidzo zveZika uye uchangobva kuenda kunzvimbo kune hutachiona huripo, wako wekuchengetedza hutano anogona kuita ongororo yeropa kuti aongorore Zika. Iwe zvakare unogona kuyedzwa mamwe hutachiona hunopararira nehumhutu, senge dengue uye chikungunya.

Iko hakuna kurapwa kweZika. Kunge hutachiona hwefuruwenza, inofanirwa kumhanyisa nzira yayo. Iwe unogona kutora matanho ekubatsira kubvisa zviratidzo:

• Inwa mvura yakawanda kuti ugare uine hydrated.
• Wana zororo rakawanda.
• Tora acetaminophen (Tylenol) kubvisa marwadzo nefivha.
• Usatore maaspirin, ibuprofen (Motrin, Advil), naproxen (Aleve, Naprosyn), kana chero ipi zvayo isiri-steroidal anti-inflammatory drug (NSAIDs) kusvikira mupi wako asimbisa kuti hauna dengue. Iyi mishonga inogona kukonzera kubuda ropa kune vanhu vane dengue.

Utachiona hweZika panguva yekuzvitakura hunogona kukonzera isingawanzoita mamiriro anonzi microcephaly. Zvinoitika kana huropi husingakure sezvazvinofanira kuita mudumbu kana mushure mekuzvarwa uye hunokonzera kuti vana vazvarwe vaine musoro mudiki-pane-wakajairika.

Kutsvagisa kwakanyanya kuri kuitwa pari zvino kuti unzwisise kuti hutachiona hungapararira sei kubva kuna amai kuenda kuvacheche vasati vazvarwa uye kuti hutachiona hungakanganisa sei vacheche.

Vamwe vanhu vakatapukirwa neZika vakazo gadzira Guillain-Barré syndrome. Hazvina kujeka nei izvi zvingaitika.

Fonera wako mupi kana iwe ukaita zviratidzo zveZika. Rega mupi wako azive kana iwe wakafamba nguva pfupi yadarika mune imwe nzvimbo inopararira hutachiona. Mupi wako anogona kuita kuongororwa ropa kuti aongorore Zika uye zvimwe zvirwere zvinotakurwa neumhutu.

Fonera mupiki wako kana iwe kana mumwe wako anga achienda kunharaunda uko Zika aripo, kana kugara munzvimbo ine Zika uye iwe une nhumbu kana kufunga nezvekuva nepamuviri.

Iko hakuna mushonga wekudzivirira kubva kuZika. Nzira yakanakisa yekudzivirira hutachiona ndeyekudzivirira kurumwa neumhutu.

CDC inokurudzira kuti vanhu vese vanofamba kuenda kunzvimbo dziripo Zika vatore matanho ekuzvidzivirira kubva pakurumwa neumhutu.

• Fukidza nehurefu hwakareba, bhurugwa refu, masokisi, uye ngowani.
• Shandisa zvipfeko zvakaputirwa ne permethrin.
• Shandisa zvipembenene zvinodzinga ne DEET, picaridin, IR3535, mafuta emon eucalyptus, kana para-menthane-diol. Paunenge uchishandisa sunscreen, zora zvipembenene mushure mekuzora mafuta ezuva.
• Rara mune imwe imba ine mhepo yekugadzirisa kana nemahwindo ane sikirini. Tarisa zvidzitiro zvemakomba makuru.
• Bvisa yakamira mvura kubva kune chero midziyo yekunze yakadai semabhaketi, hari dzemaruva, uye mashiri eshiri.
• Kana ukarara panze, rara pasi pemambure eumhutu.

Paunodzoka kubva pakufamba uchienda kunzvimbo ine Zika, unofanirwa kutora matanho ekudzivirira kurumwa neumhutu kwemavhiki matatu. Izvi zvichabatsira kuve nechokwadi kuti hauparadzi Zika kune umhutu munharaunda yako.

ICDC inopa mazano aya kune vakadzi vane pamuviri:

• Usaende kunzvimbo chero ipi uko hutachiona hweZika hunowanikwa.
• Kana iwe uchifanira kuenda kune imwe yenzvimbo idzi, taura nemupi wako kutanga uye kunyatsoteedzera matanho ekudzivirira kurumwa neumhutu parwendo rwako.
• Kana iwe uri nepamuviri uye wakafamba uchienda kunharaunda uko Zika iriko, udza wako mupi.
• Kana iwe ukaenda kunzvimbo ine Zika, iwe unofanirwa kuongororwa Zika mukati memavhiki maviri ekudzokera kumba, kunyangwe kana uine zviratidzo.
• Kana iwe uchigara munzvimbo ine Zika, iwe unofanirwa kutaura nemupi wako munguva yako yepamuviri. Iwe uchaongororwa Zika panguva yako yepamuviri.
• Kana iwe uchigara munzvimbo ine Zika uye uine zviratidzo zveZika chero nguva paunenge uri nepamuviri, unofanirwa kuongororwa Zika.
• Kana mumwe wako achangobva kuenda kunzvimbo iriko Zika, rega kuita bonde kana kushandisa makondomu nemazvo nguva dzese dzaunoita bonde kwenguva yese yekubata kwako. Izvi zvinosanganisira kusangana nekutsi kwemukadzi, nekumashure, nekubuda nemumuromo (muromo-kusvika-kunhengo-kana mbichana).

ICDC inopa mazano aya kune vakadzi vari kuedza kuva nepamuviri:

• Usaende kunzvimbo dzine Zika.
• Kana iwe uchifanira kuenda kune imwe yenzvimbo idzi, taura nemupi wako kutanga uye kunyatsoteedzera matanho ekudzivirira kurumwa neumhutu parwendo rwako.
• Kana iwe uchigara munzvimbo ine Zika, taura nemupi wako nezvezvirongwa zvako zvekuita nhumbu, njodzi yehutachiona hweZika hutachiona panguva yako yepamuviri, uye neumwe wako mukana wekuratidzwa kuZika.
• Kana iwe uine zviratidzo zvehutachiona hweZika, iwe unofanirwa kumirira inokwana mwedzi miviri mushure mekunge iwe watanga kutapukirwa kana kuongororwa kuti une Zika usati waedza kuve nepamuviri.
• Kana iwe wakafamba uchienda kunharaunda uko Zika iriko, asi usina zviratidzo zveZika, iwe unofanirwa kumirira inokwana mwedzi miviri kubva pazuva rekupedzisira rekuratidzwa kwako kuyedza kuve nepamuviri.
• Kana murume wako murume akaenda kunharaunda ine njodzi yeZika uye asina zviratidzo zveZika, iwe unofanirwa kumirira kana mwedzi mitatu mushure mekudzoka kwake kuti aedze kuve nepamuviri.
• Kana murume wako waunofamba naye achienda kunzvimbo ine njodzi yeZika uye akagadzira zviratidzo zveZika, iwe unofanirwa kumirira kana mwedzi mitatu kubva musi wakatanga zviratidzo zvake kana musi waakaonekwa kuti aedza kuve nepamuviri.

ICDC inopa izvi kurudziro kuvakadzi nevadikani vavo VASIRI kuedza kubata pamuviri:

• Varume vane zviratidzo zveZika havafanirwe kuita bonde kana vanofanirwa kushandisa makondomu kweinenge mwedzi mitatu mushure mekunge zviratidzo zvatanga kana zuva rekuongororwa.
• Vakadzi vane zviratidzo zveZika havafanirwe kuita bonde kana vanofanirwa kushandisa makondomu kweinenge mwedzi miviri mushure mekunge zviratidzo zvatanga kana zuva rekuongororwa.
• Varume vasina zviratidzo zveZika havafanirwe kuita bonde kana vanofanirwa kushandisa makondomu kweinenge mwedzi mitatu vadzoka kumba kubva mukufamba kuenda kunzvimbo ine Zika.
• Vakadzi vasina zviratidzo zveZika havafanirwe kuita bonde kana vanofanirwa kushandisa makondomu kweinenge mwedzi miviri vadzoka kumba kubva mukufamba kuenda kunzvimbo ine Zika.
  
• Varume nevakadzi vanogara munzvimbo dzine Zika havafanirwe kuita bonde kana kushandisa makondomu kwenguva yese iyo Zika iri munzvimbo iyi.

Zika haigone kupararira mushure mekunge hutachiona hwapfuura kubva mumuviri. Zvisinei, hazvina kujeka kuti Zika ingangogara kwenguva yakareba sei mumadzimai echikadzi kana urume.

Nzvimbo dzinowanikwa hutachiona hweZika dzinogona kushanduka, saka ive shuwa yekutarisa webhusaiti yeCDC kune irwo runyorwa runyowani rwenyika dzakabatwa uye nezano rekufamba kwekupedzisira.

Vafambi vese vanoisa munzvimbo dzenjodzi yeZika vanofanirwa kudzivirira kurumwa neumhutu kwemasvondo matatu vadzoka, kudzivirira kupararira kweZika kumosiki dzinogona kuparadzira hutachiona kune vamwe vanhu.

Zika hutachiona hutachiona; Zika hutachiona; Zika

Nzvimbo dzekuchengetedza Dziviriro uye Kudzivirira webhusaiti. Zika muUS. www.cdc.gov/zika/geo/index.html. Yakagadziridzwa Mbudzi 7, 2019. Yakasvika muna Kubvumbi 1, 2020.

Nzvimbo dzekuchengetedza Dziviriro uye Kudzivirira webhusaiti. Vakadzi vane pamuviri uye Zika. www.cdc.gov/zika/pregnancy/protect-yourself.html. Yakagadziridzwa Kukadzi 26, 2019. Yakasvika munaApril 1, 2020.

Nzvimbo dzekuchengetedza Dziviriro uye Kudzivirira webhusaiti. Zvidzivirire & nevamwe. www.cdc.gov/zika/prevention/protect-yourself-and-others.html. Yakagadziridzwa Ndira 21, 2020. Yakasvika muna Kubvumbi 1, 2020.

Nzvimbo dzekuchengetedza Dziviriro uye Kudzivirira webhusaiti. Vakadzi nevamwe vavo vari kuyedza kubata pamuviri. www.cdc.gov/pregnancy/zika/women-and-their-partners.html. Yakagadziridzwa Kukadzi 26, 2019. Yakasvika muna Kubvumbi 1, 2020.

Nzvimbo dzekuchengetedza Dziviriro uye Kudzivirira webhusaiti. Zika hutachiona hwevanoona nezvehutano: kiriniki kuongorora & chirwere. www.cdc.gov/zika/hc-providers/preparing-for-zika/clinicalevaluationdisease.html. Yakagadziridzwa Ndira 28, 2019. Yakasvika muna Kubvumbi 1, 2020.

Nzvimbo dzekuchengetedza Dziviriro uye Kudzivirira webhusaiti. Zika hutachiona: zviratidzo, kuyedzwa, & kurapwa. www.cdc.gov/zika/symptoms/index.html. Yakagadziridzwa Ndira 3, 2019. Yakasvika munaApril 1, 2020.

Nzvimbo dzekuchengetedza Dziviriro uye Kudzivirira webhusaiti. Zika hutachiona: nzira dzekuparadzira. www.cdc.gov/zika/prevention/transmission-methods.html.Yakagadziridzwa Chikunguru 24, 2019. Yakasvika muna Kubvumbi 1, 2020.

Johansson MA, Mier-Y-Teran-Romero L, Reefhuis J, Gilboa SM, Makomo SL. Zika uye njodzi ye microcephaly. N Engl J Med. 2016; 375 (1): 1-4. PMID: 27222919 pubmed.ncbi.nlm.nih.gov/27222919/.

Oduyebo T, Polen KD, Walke HT, et al. Kwidziridzo: kutungamira kwenguva pfupi kwevanoona nezvehutano vanochengeta vakadzi vane nhumbu vane mukana wekuwana hutachiona hweZika - United States (Kusanganisira U.S. Territories), Chikunguru 2017. MMWR Morb Inofa Wkly Rep. 2017; 66 (29): 781-793. PMID: 28749921 pubmed.ncbi.nlm.nih.gov/28749921/.

Polen KD, Gilboa SM, Makomo S, et al. Kwidziridzo: nhungamiro yepakati pekufungidzira kwekutanga uye kudzivirira kutapuriranwa pabonde kweZika hutachiona hwevarume vane mukana wekubuda nehutachiona hweza - United States, Nyamavhuvhu 2018. MMWR Morb Inofa Wkly Rep. 2018; 67: 868-871. PMID: 30091965 pubmed.ncbi.nlm.nih.gov/30091965/.