Bipolar kusagadzikana

Bipolar kusagadzikana mamiriro epfungwa umo munhu ane hupamhi kana hwakanyanya kupinduka mumanzwiro avo. Nguva dzekunzwa kusuruvara uye kushushikana dzinogona kuchinjika nenguva dzekunakidzwa kwakanyanya uye chiitiko kana kuyambuka kana kutsamwa.

Bipolar disorder inobata varume nevakadzi zvakaenzana. Inowanzotanga pakati pemakore gumi nemashanu kusvika makumi maviri nemashanu. Chikonzero chaicho hachizivikanwe, asi chinoitika kazhinji muhukama hwevanhu vane bipolar disorder.

Muvanhu vazhinji vane bipolar kusagadzikana, hapana chikonzero chakajeka chenguva (zvikamu) zvekufara kwakanyanya uye kuita kwakanyanya kana simba (mania) kana kushushikana uye kuita kwakaderera kana simba (kushushikana). Izvi zvinotevera zvinogona kukonzera manic episode:

• Kuzvara mwana
• Mishonga, yakadai seanodzvinyirira kana steroid
• Nguva dzekusakwanisa kurara (kushaya hope)
• Varaidzo yekushandisa zvinodhaka

Chikamu chemanic chinogona kutora kubva pamazuva kusvika kumwedzi. Inogona kusanganisira izvi zviratidzo:

• Zviri nyore kutsauswa
• Kuwedzeredza kubatanidzwa mune zviitiko
• Kudikanwa kwekurara
• Kutadza kutonga
• Kudzora hasha
• Kusava nekuzvidzora uye kusaita hunhu, sekudhakwa kana kushandisa zvinodhaka zvakawandisa, kuita bonde rakawedzera uye rine njodzi, kubhejera, uye kushandisa kana kupa mari yakawanda
• Mamiriro ekutsamwa kwazvo, kumhanyisa pfungwa, kutaura zvakawanda, uye dzidziso dzenhema pamusoro pako kana kugona
• Kukurumidza kutaura
• Kunetsekana pamusoro pezvinhu zvisiri zvechokwadi (fungidziro)

Iyo inoshungurudza episode inogona kusanganisira izvi zviratidzo:

• Zuva rega rega kushushikana kana kusuwa
• Matambudziko ekuisa pfungwa, kurangarira, kana kuita sarudzo
• Kudya matambudziko akadai sekushaya nzara uye kurasikirwa uremu kana kudya zvakanyanya uye kuwedzera uremu
• Kuneta kana kushaya simba
• Kunzwa kwekusakosha, kusava netariro, kana mhosva
• Kurasikirwa kwemufaro muzviitiko zvakambonakidzwa
• Kurasikirwa nekuzviremekedza
• Pfungwa dzekufa kana kuzviuraya
• Kunetseka kurara kana kurara zvakanyanya
• Kutora kure neshamwari kana zviitiko zvaimbonakidzwa

Vanhu vane bipolar kusagadzikana vari panjodzi huru yekuzviuraya. Vanogona kushandisa doro kana zvimwe zvinhu. Izvi zvinogona kuita kuti bipolar zviratidzo zviwedzere uye kuwedzera njodzi yekuzviuraya.

Zvikamu zvekushushikana zvakajairika kupfuura zvikamu zvemania. Iyo pateni haina kufanana kune vese vanhu vane bipolar kusagadzikana:

• Kushungurudzika uye mania zviratidzo zvinogona kuitika pamwechete. Iyi inonzi nyika yakasanganiswa.
• Zviratidzo zvinogona kuitika zvakare mushure meumwe neumwe. Izvi zvinonzi kukurumidza kuchovha bhasikoro.

Kuti uongorore bipolar disorder, mupi wehutano anogona kuita zvimwe kana zvese zvinotevera.

• Bvunza kana dzimwe nhengo dzemhuri dzine bipolar disorder
• Bvunza nezve ako echinyakare kuchinjika uye kwenguva yakareba sei wave navo
• Ita bvunzo yakakwana uye odha bvunzo bvunzo kuti utarise zvimwe zvirwere izvo zvinogona kunge zvichikonzera zviratidzo zvinoita sebipolar kusagadzikana
• Taura nenhengo dzemhuri nezve ako zviratidzo uye hutano hwakazara
• Bvunza nezve chero matambudziko ehutano aunayo uye chero mishonga yaunotora
• Tarisa maitiro ako uye manzwiro

Chinangwa chikuru chekurapa ndechekuti:

• Ita kuti zvikamu zvisawanzoitika uye zvakanyanya
• Batsira iwe kuti ushande mushe uye unakirwe nehupenyu hwako kumba uye kubasa
• Dzivirira kuzvikuvadza uye kuzviuraya

MISHONGA

Mishonga chinhu chakakosha pakurapa bipolar kusagadzikana. Kazhinji kazhinji, mishonga yekutanga inoshandiswa inonzi inosimudzira mweya. Ivo vanokubatsira iwe kudzivirira mafungiro ekuchinja uye shanduko dzakanyanya mukuita uye masimba masimba.

Nemishonga, unogona kutanga kunzwa zvirinani. Zvisinei, kune vamwe vanhu, zviratidzo zvemania zvinogona kunzwa zvakanaka. Vamwe vanhu vane mhedzisiro kubva kumishonga. Nekuda kweizvozvo, iwe unogona kuyedzwa kuti urege kutora mishonga yako kana kuchinja nzira yauri kuitora. Asi kumisa mishonga yako kana kuishandisa nenzira isiri iyo kunogona kukonzera zviratidzo kuti zvidzokere kana kunyanyisa. Usarege kutora kana kushandura madosi emishonga yako. Taura nemupi wako kana iwe uine mibvunzo nezve yako mishonga.

Kumbira nhengo dzemhuri kana shamwari kuti vakubatsire kutora mishonga nenzira kwayo. Izvi zvinoreva kutora mukana wakakodzera panguva yakakodzera. Ivo vanogona zvakare kubatsira kuve nechokwadi chekuti episodes of mania uye kushushikana zvinorapwa nekukurumidza sezvazvinogona.

Kana zvinodzikamisa pfungwa zvikasabatsira, mupi wako anogona kupa mamwe mishonga, senge antipsychotic kana antidepressants.

Iwe unozoda kushanyirwa nguva dzose nachiremba wepfungwa kuti utaure nezve yako mishonga uye yavo inogona kuitika mhedzisiro. Kuongororwa kweropa kunowanzo kudikanwa, zvakare.

MIMWE MIRAPO

Electroconvulsive therapy (ECT) inogona kushandiswa kurapa manic kana kusuwa chikamu kana ikasapindura kumushonga.

Vanhu vari pakati peakanyanya manic kana kushungurudzika episode vangangoda kugara muchipatara kudzamara vagadzikana uye maitiro avo ari pasi pesimba.

TSIGIRA MAPROGRAMU UYE TARIRA ZVIRAPA

Kujoinha boka rekutsigira kunogona kubatsira iwe nevako vaunoda. Kusanganisira nhengo dzemhuri uye vanochengeta pakurapa kwako kunogona kubatsira kudzikisa mukana wezviratidzo zvinodzoka.

Unyanzvi hwakakosha iwe hwaunogona kudzidza pazvirongwa zvakadaro zvinosanganisira maitiro eku:

• Sangana nezviratidzo zvinoenderera kunyangwe iwe uchinwa mishonga
• Wana nguva yakakwana yekurara uye gara kure nemishonga yekuvaraidza
• Tora mishonga nenzira kwayo uye gadzirisa mhedzisiro
• Tarisa kudzoka kwezviratidzo, uye uzive zvekuita kana vadzoka
• Tsvaga izvo zvinokonzeresa zvikamu uye dzivisa izvi zvinokonzeresa

Kutaura kurapa nehutano hwepfungwa mupi kunogona kubatsira kune vanhu vane bipolar kusagadzikana.

Nguva dzekushushikana kana mania dzinodzoka muvanhu vazhinji, kunyangwe nekurapwa. Vanhu vanogona zvakare kuve nenyaya nedoro kana kushandisa zvinodhaka. Vanogona zvakare kuve nematambudziko nehukama, chikoro, basa, uye mari.

Kuzviuraya ndiyo chaiyo njodzi panguva yemania uye kushushikana. Vanhu vane bipolar kusagadzikana vanofunga kana kutaura nezvekuzviuraya vanoda kutarisirwa nechimbichimbi ipapo.

Tsvaga rubatsiro nenzira kwayo kana iwe:

• Iva nezviratidzo zvemania
• Inzwa kuda kukuvadza iwe kana vamwe
• Inzwa usina tariro, kutya, kana kukurirwa
• Ona zvinhu izvo zvisipo chaizvo
• Inzwa haugone kubuda mumba
• Haugone kuzvitarisira

Fonera mupi wekurapa kana:

• Zviratidzo zviri kuramba zvichiwedzera
• Iwe une mhedzisiro kubva kumishonga
• Hausi kutora mushonga nenzira kwayo

Kuora mwoyo kweManic; Bipolar affective kusagadzikana; Kushushikana kwemamiriro - bipolar; Manic kushungurudzika kusagadzikana

• Bipolar kusagadzikana

American Psychiatric Association. Bipolar uye zvinetso zvakabatana. Mune: American Psychiatric Association. Kuongorora uye Statistical Manual yeMental Dambudziko. 5 ed. Arlington, VA: American Psychiatric Publishing; 2013: 123-154.

Perlis RH, Ostacher MJ. Bipolar kusagadzikana. Mune: Stern TA, Fava M, Wilens TE, Rosenbaum JF, eds. Massachusetts General Hospital Yakakwana Clinical Psychiatry. 2nd ed. Philadelphia, PA: Elsevier; 2016: chits.