Kukwegura kuchinja mune pfungwa

Sezvo iwe paunenge uchikwegura, nzira iyo pfungwa dzako (kunzwa, kuona, kuravira, kunhuwidza, kubata) zvinokupa iwe ruzivo nezve nyika inochinja. Pfungwa dzako dzinova shoma, uye izvi zvinogona kukuomesera iwe kuona ruzivo.

Shanduko dzinogona kukanganisa maitiro ako ehupenyu. Unogona kunge uine matambudziko ekutaurirana, kunakidzwa nemabasa, uye kugara uchibatikana nevanhu. Shanduko dzinonzwika dzinogona kutungamira kune vega.

Shungu dzako dzinogamuchira ruzivo kubva kunharaunda yako. Ruzivo urwu runogona kunge rwuri muchimiro chekurira, kupenya, kunhuwa, kuravira, nekubata. Ruzivo rwekufunga runoshandurwa kuita maseru etsinga anoendeswa kuuropi. Ikoko, zviratidzo zvinoshandurwa kuita manzwiro ane chinangwa.

Imwe huwandu hwekukurudzira hunodiwa usati waziva kwekunzwa. Iyi shoma nhanho yekunzwa inonzi chikumbaridzo. Kukwegura kunomutsa chikumbaridzo ichi. Iwe unoda zvimwe kukurudzira kuti uzive kwekunzwa.

Kukwegura kunogona kukanganisa pfungwa dzese, asi kazhinji kunzwa nekuona zvinonyanya kukanganiswa. Midziyo yakadai semagirazi uye zvekunzwa zvinobatsira, kana shanduko yemararamiro inogona kusimudzira kugona kwako kunzwa nekuona.

KUNZWA

Nzeve dzako dzine mabasa maviri. Mumwe ari kunzwa uye mumwe ari kuchengetedza mwero. Kunzwa kunoitika mushure mekutinhira kwekurira kuyambuka eardrum kuenda kunzeve yemukati. Iko kudedera kunoshandurwa kuita masaini etsinga munzeve yemukati uye anoendeswa kuhuropi netsinga yekunzwika.

Balance (equilibrium) inodzorwa munzeve yemukati. Fluid uye vhudzi diki munzeve yemukati zvinomutsidzira wekunzwa mutsinga. Izvi zvinobatsira uropi kuchengetedza mwero.

Paunenge uchikwegura, zvivakwa mukati mezeve zvinotanga kuchinja uye mabasa adzo. Kugona kwako kutora manzwi kunoderera. Iwe unogona zvakare kuve nematambudziko ekuchengetedza muyero wako pawakagara, kumira, uye kufamba.

Zera-rakabatana kurasikirwa kwekunzwa kunonzi presbycusis. Inobata nzeve mbiri. Kunzwa, kazhinji kugona kunzwa kumusoro-frequency kurira, kunogona kudzikira. Iwe unogona zvakare kunetseka kuudza mutsauko pakati pemamwe manzwi. Kana, iwe unogona kunge uine matambudziko ekunzwa hurukuro kana paine ruzha rwemashure. Kana iwe uchinetseka kunzwa, kurukura zviratidzo zvako nemupi wako wezvehutano. Imwe nzira yekugadzirisa kurasikirwa kwekunzwa ndeyekugadziriswa neyokunzwa zvinobatsira.

Kuramba, ruzha rwekunzwa ruzha (tinnitus) rimwe dambudziko rinowanzoitika kune vakuru vakuru. Zvinokonzera tinnitus zvinogona kusanganisira wakisi kuvakwa, mishonga inokuvadza zvimiro mukati mezeve kana kupfava kwekunzwa kurasikirwa. Kana iwe uine tinnitus, bvunza mupi wako kuti ungatarise sei mamiriro acho.

Yakagadziriswa nzeve wakisi inogona kukonzera kunetseka kunzwa uye yakajairika nezera. Wako mupi anogona kubvisa yakamunzwa nzeve wakisi.

CHIONO

Chiratidzo chinoitika kana chiedza chichigadziriswa neziso rako uye chodudzirwa nehuropi hwako. Chiedza chinopfuura nepakajeka peziso pamusoro (cornea). Inoenderera kuburikidza nemudzidzi, iko kuvhura kusvika mukati meziso. Mudzidzi anova muhombe kana mudiki kudzora huwandu hwechiedza chinopinda muziso. Chikamu chine ruvara cheziso chinonzi iris. Iyo mhasuru inodzora saizi yemudzidzi. Mushure mekunge mwenje wapfuura nemudzidzi wako, unosvika pane lens. Iyo lens inotarisa mwenje pane yako retina (kumashure kweziso). Iyo retina inoshandura simba rechiedza kuita chiratidzo chetsinga icho iyo optic nerve inotakura kuenda kuuropi, uko kunodudzirwa.

Ese masisitimu eziso anochinja nekukwegura. Iyo cornea inova isinganyanyi kunetseka, saka unogona kusakuona kukuvara kwemaziso. Panguva yaunosvika makore makumi matanhatu, vadzidzi vako vanogona kuderera kusvika chinenge chikamu chimwe muzvitatu chehukuru hwavaive pawaive nemakore 20. Vadzidzi vanogona kuita zvishoma nezvishoma mukupindura kune rima kana mwenje wakajeka. Iyo lens inoita yero, isingachinji, uye ine makore mashoma. Iwo mafuta mapedhi anotsigira maziso anoderera uye maziso anonyura mumasoketi awo. Tsinga dzemaziso dzinova shoma kukwanisa kutenderedza zvizere ziso.

Sezvo iwe paunenge uchikwegura, iko kupinza kwechiono chako (visual acuity) zvishoma nezvishoma kunodzikira. Dambudziko rakajairika kunetsa kutarisa maziso pazvinhu zvepedyo. Mamiriro aya anonzi presbyopia. Kuverenga magirazi, magirazi bifocal, kana malensi ekubata anogona kubatsira kugadzirisa presbyopia.

Iwe unogona kunge usingakwanise kutsungirira kupenya. Semuenzaniso, kupenya kubva pasi kunopenya mukamuri rine chiedza chezuva kunogona kuita kuti zviome kutenderera mumba. Iwe unogona kunetseka kuchinjika kune rima kana kupenya kwechiedza. Zvinetso nekupenya, kupenya, uye rima zvinogona kukuita kuti uregedze kutyaira husiku.

Sezvo iwe paunenge uchikwegura, zvinowedzera kuoma kuudza buluu kubva kune magedhi pane zvazviri kuudza matsvuku kubva kune yellows. Kushandisa anodziya akasiyana mavara (yero, orenji, uye tsvuku) mumba mako kunogona kuvandudza kugona kwako kuona. Kuchengeta mwenje mutsvuku mumakamuri akasviba, senge mukoridho kana yekugezera, zvinoita kuti zvive nyore kuona pane kushandisa mwenje wenguva dzose weusiku.

Nekuchembera, iyo gel-senge chinhu (vitreous) mukati meziso rako rinotanga kudzikira. Izvi zvinogona kugadzira zvidimbu zvidiki zvinonzi zvinofamba mumunda wako wekuona. Muzviitiko zvakawanda, mafurati haaderedze chiono chako. Asi kana iwe ukagadzira zvinoyerera kamwe kamwe kana ukave nekuwedzera nekukurumidza muhuwandu hwemafloats, iwe unofanirwa kutarisa maziso ako nehunyanzvi.

Yakaderedzwa peripheral chiratidzo (divi chiratidzo) chinowanzoitika kune vanhu vakuru. Izvi zvinogona kudzikisira chiitiko chako uye kugona kusangana nevamwe. Zvingave zvakaoma kutaura nevanhu vakagara padhuze newe nekuti haugone kuvaona zvakanaka. Kutyaira kunogona kuve nenjodzi.

Tsandanyama dzemaziso dzisina kusimba dzinogona kukutadzisa kufamba maziso ako kwese kwese. Zvingave zvakaoma kutarisa kumusoro. Iyo nharaunda umo zvinhu zvinoonekwa (inoonekwa munda) inova diki.

Maziso akwegura anogona zvakare kusaburitsa misodzi yakakwana. Izvi zvinotungamira kune akaoma maziso ayo anogona kunge asinganzwisisike. Kana maziso akaoma asina kurapwa, hutachiona, kuzvimba, uye vanga reiyo cornea inogona kuitika. Iwe unogona kusunungura maziso akaoma nekushandisa madonhwe eziso kana misodzi yekunyepedzera.

Zvinetso zvakajairika zvemaziso zvinokonzeresa shanduko dzisiri izvo zvakajairwa zvinosanganisira:

• Kuparadzwa - kuchenesa kwemaziso eziso
• Glaucoma - simuka mukumanikidza kwemvura muziso
• Macular degeneration - chirwere mune iyo macula (inoitisa yepakati chiratidzo) iyo inokonzeresa kurasikirwa kwemaonero
• Retinopathy - chirwere chiri mu retina chinowanzo kukonzerwa nechirwere cheshuga kana kuwedzerwa kweropa

Kana iwe uine matambudziko ekuona, kurukura zviratidzo zvako nemupi wako.

KARAVIRA NOKUNHUwidza

Pfungwa dzekuravira nekunhuwidza dzinoshanda pamwechete. Mazhinji kuravira kwakabatana nehwema. Iko kunhuwa kwekunhuhwira kunotanga kumagumo etsinga kumusoro mukamuri yemhino.

Iwe une zviuru gumi zvinonaka. Yako mabhureki inonzwa inotapira, ine munyu, inovava, inovava, uye umami zvinonaka. Umami kuravira kwakabatana nezvikafu zvine glutamate, senge mwaka wemonosodium glutamate (MSG).

Kunhuwirira uye kuravira zvinoita basa mukunakirwa kwekudya uye kuchengetedzeka. Kudya kunonaka kana kunhuwirira kunofadza kunovandudza kudyidzana uye kunakidzwa kwehupenyu. Kunhuwirira uye kuravira zvakare zvinokutendera kuti uone njodzi, senge chikafu chakashata, magasi, uye utsi.

Huwandu hwemabhudzi ekuravira hunodzikira paunenge uchikura. Imwe neimwe yakasara yekuravira bud inotanga zvakare kudzikira. Kunzwisisa kune izvo zvishanu zvinonaka kazhinji kunodzikira mushure memakore makumi matanhatu. Pamusoro pezvo, muromo wako unoburitsa mate mashoma paunenge uchikura. Izvi zvinogona kukonzera mukanwa wakaoma, izvo zvinogona kukanganisa pfungwa yako yekuravira.

Kunzwa kwako kwekunhuhwidza kunogona zvakare kudzikira, kunyanya mushure memakore makumi manomwe. Izvi zvinogona kunge zvine chekuita nekurasikirwa kwenzara kupera uye kushoma kugadzirwa kwemamoushu mumhino. Mucus inobatsira hwema kugara mumhino yakareba zvakakwana kuti ionekwe nemitsipa inopera. Inobatsirawo kujekesa hwema kubva kumagumo etsinga.

Zvimwe zvinhu zvinogona kumhanyisa kurasikirwa kwekuravira uye kunhuwidza. Izvi zvinosanganisira zvirwere, kusvuta, uye kusvibiswa kwezvinhu zvinokuvadza mumhepo.

Kuderera kwekuravira uye hwema kunogona kudzikisira kufarira kwako uye kunakirwa pakudya. Iwe unogona kusakwanisa kuona dzimwe njodzi kana iwe usingakwanise kunhuwa hwema hwakaita segasi rechisikigo kana utsi kubva mumoto.

Kana pfungwa dzako dzekuravira uye hwema dzadzikira, taura nemupi wako. Izvi zvinotevera zvinogona kubatsira:

• Chinja kune mumwe mushonga, kana iwo mushonga waunotora uri kukanganisa kugona kwako kunhuwira uye kuravira.
• Shandisa zvinonhuwira zvakasiyana kana shandura nzira yaunogadzira chikafu.
• Tenga zvigadzirwa zvekuchengetedza, zvakadai segasi detector iyo inonzwika alarm iwe yaunonzwa.

BATA, VIBRATION, NEMARWADZO

Iko kubata kwekubata kunoita kuti iwe uzive kurwadziwa, tembiricha, kumanikidza, kudedera, uye chimiro chemuviri. Ganda, mhasuru, tendon, majoini, uye nhengo dzemukati zvine magumo etsinga (receptors) anoona aya manzwiro. Mimwe inogamuchira inopa uropi ruzivo nezve chinzvimbo uye mamiriro enhengo dzemukati. Kunyangwe iwe usinga zive ruzivo urwu, zvinobatsira kuona shanduko (semuenzaniso, kurwadziwa kweappendicitis).

Uropi hwako hunodudzira mhando uye huwandu hwekubata kunzwa. Iyo zvakare inodudzira iyo yekunzwa seinofadza (senge kuva unodziya zvakanaka), isingafadzi (senge kuve kupisa zvakanyanya), kana kusarerekera (sekuziva kuti uri kubata chimwe chinhu).

Nekukwegura, manzwiro anogona kuderedzwa kana kuchinjwa. Shanduko idzi dzinogona kuitika nekuda kwekuderera kweropa kuyerera kumagumo etsinga kana kumutsipa wepelinha kana huropi. Mutsipa wepelinha unotumira zviratidzo zvetsinga uye huropi hunodudzira izvi zviratidzo.

Matambudziko ehutano, sekushomeka kwehumwe hutano, anogona zvakare kukonzera manzwiro shanduko. Kuvhiya kwehuropi, matambudziko muuropi, kuvhiringidzika, uye kukuvara kwetsinga kubva mukukuvara kana kwenguva refu (dzisingaperi) hosha dzakadai seshuga dzinogona zvakare kukonzera shanduko yekunzwa.

Zviratidzo zvekuchinja kwekunzwa zvinosiyana zvichienderana nechikonzero.Nekuderera kwekushisa kwekunzwa, zvinogona kuve zvakaoma kutaura mutsauko pakati pechando uye kutonhora uye kupisa uye kudziya. Izvi zvinogona kuwedzera njodzi yekukuvara kubva kuchando, hypothermia (zvine njodzi yakadzika tembiricha yemuviri), uye kupisa.

Kuderedzwa kugona kuona kudedera, kubata, uye kumanikidza kunowedzera njodzi yekukuvara, kusanganisira madzvinyiriro emaronda (maronda eganda anokura kana kumanikidza kuchicheka kweropa kunzvimbo). Mushure memakore makumi mashanu, vanhu vazhinji vakadzora kushushikana kune kurwadziwa. Kana unogona kunzwa nekuziva kurwadziwa, asi hazvikunetse. Semuenzaniso, kana iwe ukakuvara, unogona kusaziva kuti kukuvara kwakanyanya sei nekuti kurwadziwa kwacho hakukuvhiringidze.

Iwe unogona kukudziridza matambudziko kufamba nekuda kwekudzikisira kugona kuona uko muviri wako uri maererano nepasi. Izvi zvinowedzera njodzi yako yekudonha, dambudziko rakajairika kune vanhu vakura.

Vakwegura vanogona kuve vanonetsekana nekubata kwechiedza nekuti ganda ravo rakatetepa.

Kana iwe waona shanduko mukubata, kurwadziwa, kana matambudziko kumira kana kufamba, taura nemupi wako. Panogona kunge paine nzira dzekugadzirisa zviratidzo.

Matanho anotevera anogona kukubatsira kuti ugare wakachengeteka:

• Dzikisa tembiricha yemvura kuti isapfuure 120 ° F (49 ° C) kudzivirira kupisa.
• Tarisa thermometer kuti usarudze mapfekero, pane kumirira kusvikira iwe uchinzwa kupisa kana kudziya.
• Wongorora ganda rako, kunyanya tsoka dzako, kuitira kukuvara. Kana iwe ukawana kukuvara, kurapa. Usafunge kuti kukuvara hakuna kunyanya nekuti nzvimbo yacho haina kurwadza.

KUMWE KUCHINJA

Sezvaunokura, uchava nedzimwe shanduko, kusanganisira:

• Mune nhengo, zvinyama, uye maseru
• Muganda
• Mumapfupa, mhasuru, uye majoini
• Kumeso
• Mune tsinga

• Kukwegura kuchinja mukunzwa
• Kunzwa rubatsiro
• Rurimi
• Kunzwa kwekuona
• Akwegura maziso maziso

Emmett SD. Otolaryngology kune vakwegura. Mune: Flint PW, Francis HW, Haughey BH, et al, eds. Cummings Otolaryngology: Musoro uye Neck Kuvhiya. 7th ed. Philadelphia, PA: Elsevier; 2021: chitsiko 13.

Studenski S, Van Swearingen J. Falls. Mune: Zadza HM, Rockwood K, Mudiki J, eds. Brocklehurst's Textbook yeGeriatric Mishonga uye Gerontology. 8th ed. Philadelphia, PA: Elsevier; 2017: chits. 103.

Walston JD. Kazhinji kliniki sequelae yekukwegura. Mune: Goldman L, Schafer AI, eds. Goldman-Cecil Mushonga. 26th ed. Philadelphia, PA: Elsevier; 2020: chitsiko 22.