YeMwaka Affective Dambudziko (Yakanyanya Kushungurudzika Dambudziko neyakaitika Muenzaniso)

Zvemukati

• Ndeapi zvikonzero zvekukanganisa mwaka kusagadzikana kusagadzikana?
• Ndezvipi zviratidzo zvekukanganisa mwaka kusagadzikana?
• Inoita sei mwaka inokanganisa kusagadzikana inoonekwa?
• Kurapa kunokanganisa mwaka kunoitwa sei?
• Ndinofanira kutsvaga rubatsiro rupi?

Chii chinonzi mwaka chinokanganisa kusagadzikana?

Mwaka unokanganisa kusagadzikana (SAD) iri izwi rekare rehukuru hwekuora mwoyo (MDD) nemwaka wemwaka. Mamiriro epfungwa anokonzeresa kuora mwoyo, kazhinji kunotsamwiswa neshanduko yemwaka. Vanhu vanowanzo kusangana nemamiriro ezvinhu munguva yechando. Mamiriro acho anowanzoitika mumadzimai uye muvachiri kuyaruka nevakuru vechidiki.

Ndeapi zvikonzero zvekukanganisa mwaka kusagadzikana kusagadzikana?

Chikonzero chaicho cheSAD (MDD nemwaka wemwaka) hachizivikanwe. Zvinopa zvinhu zvinogona kusiyana kubva pamunhu kuenda kumunhu.Nekudaro, vanhu vanogara mumatunhu epasi ane husiku hurefu hwechando (nekuda kwenzvimbo dzakakwirira) uye nechiedza chezuva zvishoma vanogona kusangana nemamiriro ezvinhu. Semuenzaniso, SAD inowanzozivikanwa muCanada neAlaska kupfuura musuva yezuva Florida.

Chiedza chinofungidzirwa kukanganisa SAD. Imwe dzidziso ndeyekuti kuderera kwezuva kubuda kwezuva kunokanganisa iyo yakasarudzika wachi wachi iyo inodzora mahormone, kurara, uye mamoods. Imwe dzidziso ndeyekuti mwenje unoenderana neyakajeka makemikari makemikari anonyanya kukanganiswa mune avo vane SAD.

Vanhu vane nhengo dzemhuri vane nhoroondo yemamiriro epfungwa variwo panjodzi huru yeSAD.

Ndezvipi zviratidzo zvekukanganisa mwaka kusagadzikana?

Kunyange SAD ichikanganisa vanhu zvakasiyana, zviratidzo zvinowanzotanga muna Gumiguru kana Mbudzi uye kupera munaKurume kana Kubvumbi. Zvisinei, zvinokwanisika kuwana zviratidzo zvisati zvaitika kana mushure menguva ino.

Pakati pese, kune marudzi maviri eSAD: nguva yechando uye nguva yezhizha.

Zviratidzo zvenguva yechando SAD zvinosanganisira:

• kuneta masikati
• kunetseka kuisa pfungwa
• kunzwa kusava netariro
• kuwedzera kusagadzikana
• kusava nehanya nemagariro zviitiko
• kuneta
• kuderedzwa kufarira zvepabonde
• kusafara
• kurema kuwedzera

Zviratidzo zvenguva yezhizha SAD zvinosanganisira:

• kusagadzikana
• kunetseka kurara
• kuwedzera kusagadzikana
• kushaya nzara
• kuonda

Muzviitiko zvakakomba, vanhu vane SAD vanogona kuona pfungwa dzekuzviuraya.

Inoita sei mwaka inokanganisa kusagadzikana inoonekwa?

Zviratidzo zveSAD zvinogona kuratidza mamwe mamiriro akati wandei. Izvi zvinosanganisira:

• bipolar kusagadzikana
• hypothyroidism
• mononucleosis

Chiremba anogona kukurudzira bvunzo dzinoverengeka kuti abvise aya mamiriro vasati vaona SAD, senge utachiona hwehomoni kuongororwa pamwe nekuongororwa kweropa kuri nyore.

Chiremba kana chiremba wepfungwa achakubvunza mibvunzo yakati wandei nezvezviratidzo zvako uye pawakatanga kuzviona. Vanhu vane SAD vanowanzoona zviratidzo gore rega rega. Izvo hazviwanzo zvine chekuita nezve chiitiko chemoyo, sekuguma kwehukama hwepabonde.

Kurapa kunokanganisa mwaka kunoitwa sei?

Mafomu ese ari maviri eSAD anogona kurapwa nekupangwa mazano uye kurapwa. Kumwe kurapwa kwenguva yechando SAD kurapa kwakareruka. Izvi zvinosanganisira kushandisa yakakosha mwenje bhokisi kana visor kwemaminetsi makumi matatu zuva rega rega kudzokorora mwenje wechisikigo.

Imwe nzira yekurapa ndeye mambakwedza simulator. Inoshandisa mwenje-inoitwa mwenje kutevedzera kubuda kwezuva, izvo zvinobatsira kukurudzira wachi yemuviri.

Chiedza chechiedza chinofanira kushandiswa chete pasi pekutarisirwa nachiremba uye nemidziyo yakatenderwa. Zvimwe zvinhu zvinoburitsa mwenje, senge mibhedha yekuchenesa, hazvina kuchengetedzeka kuti zvishandiswe.

Hutano maitiro ehupenyu anogona zvakare kubatsira kudzikisa SAD zviratidzo. Izvi zvinogona kusanganisira:

• kudya kunovaka muviri neakaonda mapuroteni, michero, uye miriwo
• kurovedza muviri
• kurara nguva dzose

Vamwe vanhu vanobatsirwa nemishonga yakadai seanodzvinyirira. Izvi zvinogona kusanganisira mishonga yakadai se fluoxetine (Prozac) uye bupropion (Wellbutrin). Taura nachiremba wako nezvekuti ndeupi mushonga ungave wakanaka kurapa zviratidzo zvako.

Ndinofanira kutsvaga rubatsiro rupi?

Kana iwe ukawana zviratidzo zvinosangana neSAD, ona chiremba, chipangamazano, kana chiremba wepfungwa.

Kana iwe uine pfungwa dzekuda kuzvikuvadza kana kukuvadza vamwe, kana kunzwa kuti hupenyu hauchina kukosha kurarama, tsvaga kurapwa nekukurumidza kana kufonera National Suicide Prevention Lifeline pa800-273-TALK (8255) kuti uwane rumwe ruzivo.