Zvaunofanira Kuziva Nezvekupunzika

Zvemukati

• Ndeapi marudzi ekubatwa?
• Focal kutanga kubatwa
• Generalized kutanga kubatwa
• Kusazivikanwa kutanga kwekubatwa
• Ndezvipi zviratidzo zvekubatwa?
• Chii chinokonzera pfari?
• Ndeipi mhedzisiro yekubatwa?
• Kufenda kunoonekwa sei?
• Kufenda kunorapwa sei?
• Unobatsira sei mumwe munhu ari kufenda?
• Mushure mekubatwa
• Matipi ekurarama ne pfari
• Dzidzisa shamwari nemhuri
• Tsvaga nzira dzekuchengetedza yako yazvino mararamiro
• Mamwe matipi
• Matipi ekuchengeta munhu ane pfari
• Ungadzivirira sei pfari?

Chii chinonzi kufenda?

Kugwinha shanduko mune yemagetsi mashandiro emagetsi. Shanduko idzi dzinogona kukonzera zvinoshamisa, zvinoonekwa zviratidzo, kana mune zvimwe zviitiko pasina zviratidzo zvachose.

Zviratidzo zvekutorerwa kwakanyanya zvinosanganisira kuzunza nechisimba uye kurasikirwa kwekudzora. Nekudaro, kubatwa zvakapfava kunogona zvakare kuve chiratidzo cheakakosha dambudziko rekurapa, saka kuzviziva kwakakosha.

Nekuti kumwe kubatwa kunogona kutungamira mukukuvara kana kuve chiratidzo cheanenge ari mamiriro ehutano, zvakakosha kutsvaga kurapwa kana uchinge uchinge uchinge uchinge uchinge uchinge uchinge uchinge uchinge uchinge uchinge uchinge uchinge uchinge uchinge uchinge uchinge uchinge uchinge uchinge uchinge uchinge uchinge uchinge uchinge uchinge uchinge uchinge uchinge uchinge uchinge uchinge uchinge uchinge uchinge uchinge uchinge uchinge uchinge uchinge uchinge uchinge uchinge uchinge uchinge uchinge uchinge uchinge uchinge uchinge uchinge uchinge uchinge uchinge uchinge uchinge uchinge uchinge uchinge uchinge uchinge uchinge uchinge uchinge uchinge uchinge uchinge uchinge uchinge uchinge uchinge uchinge uchinge uchinge uchinge uchinge uchinge uchinge uchinge uchinge uchinge uchinge uchinge uchinge uchinge waita.

Ndeapi marudzi ekubatwa?

Sangano reInternational League Against Epilepsy (ILAE) rakaunza zvakarongedzwa muna 2017 zvinotsanangudza zvirinani marudzi mazhinji ekubatwa. Mhando mbiri huru idzi dzave kunzi focal kutanga kubatwa uye kuwanda kwekutanga kubatwa.

Focal kutanga kubatwa

Focal kutanga kubatwa kunoshandiswa kunzi kunongedzerwa sekusarura kwekutanga kubatwa. Zvinoitika mune imwe nzvimbo yeuropi.

Kana iwe uchiziva kuti uri kubatwa nechisimba, inonzi focal aware seizure. Kana iwe usingazive kana kubata kwacho kuchiitika, kunozivikanwa sekutadza kwekuziva kwekutadza.

Generalized kutanga kubatwa

Kubatwa uku kunotanga mumativi ese ehuropi panguva imwe chete. Pakati pemamwe marudzi akajairika eakajairika ekutanga kubatwa ari tonic-clonic, kusavapo, uye atonic.

• Tonic-clonic: Aya anozivikanwawo seakakura mal seizures. "Tonic" zvinoreva kuomesa mhasuru. "Clonic" zvinoreva ruoko rune mutsindo uye kufamba kwemakumbo panguva yekugwinha. Iwe ungangorasikirwa nechaunoziva mukati mekubatwa uku kunogona kutora kwemaminetsi mashoma.
• Kusavapo: Iyo zvakare inonzi petit-mal seizures, izvi zvinopera kwemasekonzi mashoma chete. Zvinogona kuita kuti iwe ubheneke kakawanda kana kutarisa muchadenga. Vamwe vanhu vanogona kufunga zvisirizvo kuti uri kufungidzira.
• Atonic: Munguva yekubatwa uku, inozivikanwawo sekudonha kurwisa, mhasuru dzako dzinoerekana dzadzikira. Musoro wako unogona kugutsurira kana muviri wako wese ungawira pasi. Atonic pfari ipfupi, inogara ingangoita gumi nemashanu masekondi.

Kusazivikanwa kutanga kwekubatwa

Dzimwe nguva hapana anoona kutanga kwekubatwa. Semuenzaniso, mumwe munhu anogona kumuka pakati pehusiku uye otarisa mumwe wake achibatwa. Izvi zvinonzi kusazivikanwa kwekutanga kubatwa. Ivo havana kusiyaniswa nekuda kweruzivo rwakakwana nezve matangiro avakaita.

Ndezvipi zviratidzo zvekubatwa?

Iwe unogona kusangana nezvose zviri zviviri zvakatarisana uye zvakajairika kubatwa panguva imwe chete, kana imwe inogona kuitika pamberi peimwe. Zviratidzo zvinogona kugara kwese kubva pamasekondi mashoma kusvika kumaminetsi gumi neshanu pachiitiko.

Dzimwe nguva, zviratidzo zvinoitika kusati kwatorwa kuitika. Izvi zvinogona kusanganisira:

• kunzwa kamwe kamwe kwekutya kana kushushikana
• kunzwa kwekurwara kusvika padumbu rako
• dzungu
• kuchinja kwemaonero
• kufamba kwakaomarara kwemaoko nemakumbo zvinogona kukukonzera kudonhedza zvinhu
• kunze kwekunzwa kwemuviri
• musoro

Zviratidzo zvinoratidza kubata kuri kuitika zvinosanganisira:

• kurasikirwa kuziva, kuchiteverwa nenyonganiso
• kuva nemhasuru isingadzoreki
• kudonhedza kana kufefetera pamuromo
• kudonha
• uine kuravira kusingazivikanwe mumuromo mako
• kugeda mazino ako
• kuruma rurimi
• kuva nekukurumidza, nekukurumidza kufamba kwemaziso
• kuita ruzha rusina kujairika, sekugunun'una
• kurasikirwa nekudzora kwedundira kana ura basa
• kuva nekuchinja kwepfungwa kamwe kamwe

Chii chinokonzera pfari?

Kugwinha kunogona kubva kune akati wandei mamiriro ehutano. Chinhu chipi nechipi chinokanganisa muviri zvakare chinogona kukanganisa huropi uye kutungamira mukubatwa. Mimwe mienzaniso inosanganisira:

• kunwa doro
• hutachiona hutachiona, senge meningitis
• kukuvara kwehuropi panguva yekusununguka
• hurema huropi huripo pakuzvarwa
• kudzipa
• kushandisa zvinodhaka
• kubvisa zvinodhaka
• kusaenzana kwe electrolyte
• kushamiswa kwemagetsi
• pfari
• yakanyanya kukwirira kweropa
• fivha
• kushungurudzika musoro
• itsvo kana chiropa kutadza
• yakaderera ropa glucose mazinga
• sitiroko
• bundu repfungwa
• kusagadzikana kwevascular muuropi

Kufenda kunogona kumhanya mumhuri. Udza chiremba wako kana iwe kana ani zvake mumhuri yako ane nhoroondo yekubatwa. Mune zvimwe zviitiko, kunyanya nevana vadiki, chikonzero chekutora chingave chisingazivikanwe.

Ndeipi mhedzisiro yekubatwa?

Kana iwe ukasawana kurapwa kwekubatwa, zviratidzo zvavo zvinogona kuwedzera uye zvishoma nezvishoma kwenguva yakareba. Kubatwa kwakanyanya kwenguva refu kunogona kutungamira kukoma kana kufa.

Kukundwa zvakare kunogona kutungamira mukukuvara, senge kudonha kana kushungurudzika kumuviri. Zvakakosha kupfeka chishongo chekurapa chekuzivisa icho chinotaurira vanopindura emergency kuti une pfari.

Kufenda kunoonekwa sei?

Vanachiremba vanogona kuve nenguva yakaoma yekuongorora mhando dzekubata. Chiremba wako anogona kukurudzira kumwe kuyedzwa kuti aongorore kubatwa nemazvo uye kubatsira kuona kuti marapiro avanokurudzira achashanda.

Chiremba wako anozofunga nhoroondo yako yakazara yezvokurapa uye zviitiko zvinotungamira mukubatwa. Semuenzaniso, mamiriro akaita senge migraine kutemwa nemusoro, kusagadzikana kwekurara, uye kunetseka kwakanyanya kwepfungwa kunogona kukonzera kubatwa-kunge zviratidzo.

Lab miedzo inogona kubatsira chiremba wako kutonga kunze mamwe mamiriro anogona kukonzeresa-sechiitiko chiitiko. Iyo bvunzo inogona kusanganisira:

• kuongororwa kweropa kutarisa kusaenzana kwemagetsi
• pombi yemuzongoza kuratidza hutachiona
• kuongorora kwehutachiona kuongorora mishonga, chepfu, kana chepfu

Electroencephalogram (EEG) inogona kubatsira chiremba wako kuongorora kubatwa. Uyu muedzo unoyera mafungu ako ehuropi. Kuona mafungu ehuropi panguva yekubata kunogona kubatsira chiremba wako kuongorora mhando yekubatwa.

Kufananidza zviyero zvakadai seCT scan kana MRI scan zvakare zvinogona kubatsira nekupa mufananidzo wakajeka wehuropi. Aya scans anotendera chiremba wako kuti aone zvisina kujairika sekuvharirwa kweropa kana bundu.

Kufenda kunorapwa sei?

Kurapa kwekubatwa kunoenderana nechikonzero. Nekurapa chinokonzeresa kubatwa, iwe unogona kukwanisa kudzivirira kubatwa kweramangwana kubva mukuitika. Kurapa kwekugumburwa nekuda kwekufa kunosanganisira:

• mishonga
• kuvhiyiwa kugadzirisa kusagadzikana kwehuropi
• kukurudzira kukurudzira
• chikafu chakakosha, chinozivikanwa sekudya kwe ketogenic

Nekurapwa kwenguva dzose, unogona kudzikisa kana kumira zviratidzo zvekubata.

Unobatsira sei mumwe munhu ari kufenda?

Bvisa nzvimbo yakatenderedza munhu ari kubatwa kudzivirira kudzivirira kukuvara. Kana zvichibvira, zviise padivi ravo uye upe kumisidzana kwemisoro yavo.

Gara nemunhu wacho, uye fonera 911 nekukurumidza sezvinobvira kana chimwe cheizvi chikaitika:

• Kubatwa kunotora kupfuura maminetsi matatu.
• Havamuke mushure mekubatwa
• Vanosangana nekudzokororazve kubata.
• Kubatwa kunoitika kune mumwe munhu ane pamuviri.
• Kubatwa kunoitika kune mumwe munhu asati ambobatwa.

Zvakakosha kuramba wakadzikama. Kunyange pasina nzira yekumisa kubvuta kana yatanga, unogona kupa rubatsiro. Hezvino zvinokurudzirwa neAmerican Academy yeNeurology:

• Ukangotanga kucherechedza zviratidzo zvekubatwa, chengeta nguva. Kazhinji pfari dzinotora pakati pemaminetsi maviri kusvika maviri. Kana munhu aine pfari uye kubata kwacho kukatora nguva inopfuura maminetsi matatu, fonera 911.
• Kana munhu akabatwa akamira, unogona kumudzivirira kuti asadonhe kana kuzvikuvadza nekuvambundira kana kumbomutungamira pasi.
• Ita shuwa kuti vari kure nemidziyo kana zvimwe zvinhu zvinogona kuwira pavari kana kukonzera kukuvara.
• Kana munhu ane pfari ari pasi, edza kuzviisa parutivi kuitira kuti mate kana marutsi abude mumuromo mawo kwete kudzika pasi pawo mhepo.
• Usaise chero chinhu mumuromo memunhu.
• Usaedze kuvabata pasi pavanenge vachigwinha.

Mushure mekubatwa

Kamwe kubatwa kwapera, hezvino zvekuita:

• Tarisa munhu wacho kukuvara.
• Kana iwe ukatadza kutenderedza munhu kudivi ravo panguva yekubata kwavo, ita saizvozvo kana kubata kwapera.
• Shandisa munwe wako kuchenesa muromo wavo wemate kana kurutsa kana vari kunetseka kufema, uye kusunungura chero chipfeko chakakomberedza muhuro mavo nemaoko.
• Gara navo kusvikira vasvinura zvakakwana uye vakasvinura.
• Vapei nzvimbo yakachengeteka, yakasununguka yekuzorora.
• Usavape chero chinhu chekudya kana kunwa kusvikira vanyatsoziva uye nekuziva zvakapoteredza.
• Vabvunze kuti varipi, ndivanaani, uye izuva ripi. Zvinotora maminetsi akati wandei kuti uve wakasvinura zvizere uye nekugona kupindura mibvunzo yako.

Matipi ekurarama ne pfari

Zvinogona kunetsa kurarama ne pfari. Asi kana iwe uine rutsigiro rwakakodzera, zvinokwanisika kurarama hupenyu hwakazara uye hune hutano.

Dzidzisa shamwari nemhuri

Dzidzisa shamwari dzako uye mhuri zvakawanda nezve pfari uye nemabatiro aungaita iwe kana kubatwa kuri kuitika.

Izvi zvinosanganisira kutora matanho ekuderedza njodzi yekukuvara senge kusunga musoro wako, kusunungura zvipfeko zvakaomarara, nekukutendeudza padivi rako kana kurutsa kukaitika.

Tsvaga nzira dzekuchengetedza yako yazvino mararamiro

Enderera zviitwa zvako zvenguva dzose kana zvichibvira, uye tsvaga nzira dzekushanda zvakakomberedza pfari yako kuti ugone kuchengetedza mararamiro ako.

Semuenzaniso, kana iwe usingachabvumidzwe kutyaira nekuti une pfari, unogona kusarudza kutamira kunzvimbo inofamba kana ine zvifambiso zvakanaka zveveruzhinji kana kushandisa masevhisi-ekugovana masevhisi kuti ugone kutenderera.

Mamwe matipi

• Tsvaga chiremba akanaka anoita kuti unzwe kugadzikana.
• Edza maitiro ekuzorora akadai seyoga, kufungisisa, tai chi, kana kufema kwakanyanya.
• Tsvaga boka rekutsigira boka rekufa pfari. Iwe unogona kuwana yemuno nekutarisa pamhepo kana kubvunza chiremba wako kuti akukurudzire.

Matipi ekuchengeta munhu ane pfari

Kana iwe uchigara nemumwe munhu ane pfari, pane zvimwe zvinhu zvaunogona kuita kubatsira iye munhu:

• Dzidza nezve mamiriro avo.
• Gadzira rondedzero yemishonga yavo, kugadzwa kwavanachiremba, uye rumwe ruzivo rwakakosha rwekurapa.
• Taura nemunhu nezvedanho ravo uye nezvechinzvimbo chavanoda kuti iwe utambe mukubatsira.

Kana iwe uchida rubatsiro, svika kuna chiremba wavo kana boka rekutsigira pfari. Epilepsy Foundation ndechimwe chinhu chinobatsira.

Ungadzivirira sei pfari?

Muzviitiko zvakawanda, kubatwa hakudzivirirwe. Nekudaro, kuchengetedza mararamiro ane hutano kunogona kukupa iwe mukana wakanyanya pakuderedza njodzi yako. Unogona kuita zvinotevera:

• Wana nguva yakawanda yekurara.
• Idya kudya kunovaka muviri uye gara wakashongedzwa zvakanaka.
• Rovedza muviri nguva dzose.
• Shingairira mumatambudziko ekuderedza kushungurudzika.
• Dzivisa kutora zvinodhaka zvisiri pamutemo.

Kana iwe uri pamushonga wekufa pfari kana zvimwe zvehutano mamiriro, tora iwo sekukurudzira kwachiremba wako.